National Geographic geçtiğimiz yıl çok ilgi çekici bir çalışmaya imza attı. “1989: Modern Dünyayı Şekillendiren Sene” adlı altı bölümlük bu belgesel serisi, peşi sıra gelen otuz yılın nasıl da 1989’da olanlar ile ilintili olduğunu gösteriyordu. Berlin Duvarı’nın çöküşü, sansasyon gazeteciliğinin doğuşu, küresel terörizmin ayak sesleri, popüler kültürdeki değişimler, insanların eğlence anlayışının yeni bir boyuta geçmesi ve dijitalleşmenin başlangıcı hep 1989 yılında vuku bulmuştu.
Bir otuz yıl sonra dönüp 2020’ye baktığımızda da benzer bir çıkarım yapma ihtimalimizi çok yüksek görüyorum. Şu an konuşulan tek konu Koronavirüs olsa da 2020 yılı teknoloji ve politik ekonomi alanlarında da sayısız atılım ve krize gebe… Bilindiği üzere bazı nüanslar sayesinde geleneksel krizleri fırsata çevirmek mümkün olabiliyor. Ancak şu anda diğer tüm sektörlerde olduğu gibi turizm sektöründe de böyle bir fırsat senaryosundan bahsetmek pek mümkün görünmüyor. Zira konu artık nüansların ötesine geçmiş durumda.
Toplum sağlığı boyutu sebebiyle tüm ülkeleri ve aileleri kendi kabuklarına çekilmeye zorlayan bu acil durum tabii ki kontrol altına alınacaktır. Ancak mevcut risk geçse bile yaşanılanların gayet kalıcı bir sosyoekonomik etkisi olması beklenti dahilindedir. Örneğin evden çalışma anlayışının yerleşmesi ile eski tip ofislerin değişmesi ve dönüşmesi gerekliliği pekâlâ doğabilir. Milyonlarca metrekare ofis alanının akıbeti bir yana, sırf küresel ofis malzemeleri tedarik sektörünün 235 milyar dolar hacminde olduğu düşünülürse, yan sektörleriyle birlikte bu değişimin paydaşlar üzerindeki etkisi çok büyük olacaktır. Turizm sektöründe de benzer köklü değişikliklerin gündeme gelmesi bizi şaşırtmamalıdır.
Örneğin turistlerin dezenfekte vurgusu yapan, insanlarla teması azaltan ve sosyal mesafeyi gözeten tatil olanaklarını talep edecekleri bir gelecek bizi bekliyor olabilir. Son birkaç haftada popüler hale gelen sanal müze turlarının arkasındaki sosyokültürel kodlar, yerel ve küresel turizm tekrar hız kazandığında şekil değiştirerek pek çok noktada karşımıza çıkarsa kimse şaşırmamalıdır. Bunun gibi yeni beklentiler, yeni tur ve tesis kurgularını, ulaşım anlayışlarını, işletme şekillerini, tedarik modellerini ve teknolojinin daha yoğun kullanımını zaruri kılacaktır. Hatta sektörde istihdamın da yeniden kurgulanması gerekebilir.
Havalimanlarının ve popüler turistik mekanların önündeki yoğun süreci bir kenara bırakıp mikro bir analiz gerçekleştirilse dahi, bizi büyük değişimlerin beklediği rahatlıkla görülebilir. Basit bir örnek olarak otel yataklarını alalım. Periyodik nevresim değişimi ve geleneksel temizlik prosedürleriyle uzun yıllar kullanılan bu ürünler hem tasarım hem de prosedürler açısından ciddi bir değişiklik yaşayabilir. Steril poşetinden müşterinin çıkartacağı pratik nevresim setleri, dezenfekte ve daha kısa döngülerde geri dönüştürülebilen yeni tip yatak ve bazalar, kullan-at yardımcı ürünler ve otonom temizlik araçları ortaya çıkabilir. Aslına bakılırsa otel ortak alanlarında (örneğin resepsiyon, yemek servisi, spor alanları) ve odalarında (örneğin televizyon, telefon, ışıklar, lavabo ve duş bataryaları) yer alan çoğu zaruri fonksiyonun elle temas gerektirmeyen teknolojiler ile güncellenmesi gündeme gelebilir. Sesle komut sistemleri ve telefon uygulamaları bu noktada önemli hale gelecektir. Yeni yeni ortaya çıkan robot baristaların ve resepsiyonistlerin sadece bir ilginçlik olarak değerlendirildiği günler de artık geride kalıyor olabilir.
Yatırım gücü, vizyon ve hesaplı risk alma kabiliyeti gerektiren böyle değişiklikler, mevcut rekabet dengelerini ve finansal modelleri de ciddi manada değiştirebilir. Dolayısıyla kamu, özel sektör ve sivil toplum bu değişim sürecinde iş birliğini arttırmalıdır. Aynı mantıkla akiller ve yeni nesil de birlikte hareket etmeli ve ortak başarı için çalışmalıdır. Sağlıkla kalın…
Onur İlhan/ECE Türkiye Proje Yönetimi A.Ş. İş Geliştirme Müdürü
#onurilhan #turizm #herşeyideğiştirenyıl2020 #değişenturizm
