TAVAK Başkanı Şen’den gastronomiye can simidi olacak İngiliz Modeli önerisi!

Pandemi sonrası Türkiye gastronomisine yönelik İngiltere modelini öneren TAVAK Vakfı (Türkiye Avrupa Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı) Başkanı Prof. Dr. Faruk Şen, “Pazartesi, salı ve çarşamba olmak üzere üç gün boyunca restoranlarda yenilen yemeğin önümüzdeki üç ay için ödemesinin %50’sini devlet üstlenebilir. Böylece Türk milleti dışarıda yemek yemeye tekrar başlar, bu da gastronomiye can simidi olur.” dedi.  

TAVAK Vakfı tarafından yapılan ölçümlere göre, Türkiye’de 2015 yılında 93,19 milyar TL (34,46 dolar) olan gastronomi – yeme-içme sektörü ekonomisi, 2018 yılında yaklaşık TL bazında %30 oranında büyüme kaydederek 152,02 milyar TL’ye (31,33 dolar) ulaştı. 2015-2020 yılları arasında TL’nin değer kaybetmesi gastronomi ekonomisinde daralmayı gösteriyor. 2019 yılında gastronomi ekonomisi 30 milyar dolar ile kapatmıştı.

2019 yılı gastronomi ekonomisinde turizmin payı %30

TAVAK’dan edinilen bilgilere göre, 2019 yılında bu alanda turizmin gastronomi ekonomisi içerisinde 9,14 milyar dolar’lık (51,86 TL) katkısı bulunuyor. Önceki yıla göre turizmin katkısında önemli bir artış gerçekleştiği belirtilirken, TAVAK Başkanı Prof. Dr. Faruk Şen şunları söyledi: “TAVAK olarak 2019 yılında gastronomi ekonomisi için 30 milyar dolar (170,01 TL) olduğundan hareket ediyoruz. Bunun %30’unun turizm oluşturmuşken, %70’ni de hanehalkı harcamaları oluştururken, gastronomi ekonomisinde turizmin payı ise son 4 yılın ortalaması alındığında %25’tir. Bunun da %15’ni otel restoranları sağlamaktadır. 2019 yılında ekonomik krizin büyümesi nedeniyle gastronomi ekonomisinde 2018 yılıyla aynı oranda bir büyüme görmemekteyiz. Böylece 2019 yılında Türkiye’de gastronomi ekonomisi ancak 2018 yılının sayıları ile örneklenebilir.”

2020 yılı: “Gastronomi ekonomisine koronavirüs darbesi”

2020 yılının koronavirüs ile birlikte gastronomi için bir çöküş yılı olduğunu belirten Şen, “Uzun bir süre gastronomi alanında aktiviteler Türkiye’de gerçekleşmemiş ancak Yemeksepeti gibi kuruluşlar sektörde ‘online paket servis’ sistemi ile büyümüşlerdir. Orta ve büyük ölçekli gastronomi firmaları faaliyetlerini durdurmuş, bazıları işçilerinin ücretlerini öderken bazıları da büyük ölçüde işten çıkarma girişimlerinde bulunmuşlardır.” dedi.

Gastronomi ekonomisinde %40’lık bir daralma bekleniyor

Şen şöyle devam etti: “Temmuz 2020’de olaylara baktığımız zaman başta İstanbul olmak üzere gastronomide açılan firmaların en fazla %40’ı faaliyetlerine başlamış bulunmaktadır. Temmuz ayından sonra İstanbul ve Antalya’da birçok otel kapılarını açarak gastronomi faaliyetlerine devam ederken, İzmir ve Ankara gibi şehirlerimizde de bunu görmekteyiz. Bu açıdan 2020 yılında en azından TAVAK Vakfı olarak sektörün %40 oranında daralacağından ve işletmelerin kapanacağından hareket ediyoruz. Bu açıdan gerek turizmde gerek gastronomide mevcut istihdamında en az %40 oranında daralacağından hareket ediyoruz.

“Gastronomi sektöründe istihdam kaybı 500 binlere ulaştı”

TAVAK Vakfı olarak 2019 yılında belirlenen 12 başlık altındaki gastronomi kuruluşlarının ortalama çalışan sayılarını, İstanbul ve Antalya’da yaptığımız araştırmaya göre her bir gastronomi kuruluşunda ortalama 9 kişinin çalıştığı sonucuna ulaşıldı. Bu sayıyı 2019 yılı için ölçümlediğimiz gastronomi kuruluşlarına yansıttığımız zaman toplam çalışan sayısının 1.264.896 kişi olduğundan hareket ediliyor. Bu da istihdamın %5’ini oluşturmuştur. Koronavirüs ile birlikte sektörde çalışan en az 500 bin kişinin işsiz kaldığından hareket ediyoruz.

“Hükümetin gastronomi sektörüne daha fazla destek vermesi lazım”

Hükümet akılcı bir şekilde gastronomi – yeme içme sektöründe KDV’yi %1’e indirdi ve artık restoranlar ucuza mal üretip, halka da ucuza sunarak cirolarını arttırma şansına sahip olabilecekler fakat bu destek yetmez.

Almanya ve İngiltere örneği

Yurt dışındaki durumlara baktığımız zaman Almanya en küçük işletmelere 9 bin, orta işletmelere 25 bin ve daha büyük işletmelere ise 50 bin Euro’luk hibe yardımında bulundu. İngiltere bir adım daha gitti; pazartesi, salı ve çarşamba günleri restoranlara gidenler hesabın yarısını ödüyor, diğer yarsını devlet ödüyor. Böylece hükümet,  halkın dışarıda yeme içmesini tekrardan canlandırarak sektörü hareketlendirmiş oluyor.

“Bayramda gastronomi sektörünün yüzü güldü”

Türkiye’de bayram günlerinde restoranların yüzü biraz güldü fakat önümüzdeki günlerde durumlar yeniden kötüleşecek. Türk halkı 3 nedenden dolayı dışarıda yemek yemiyor. İlk neden fiyatların yüksek olması, ikinci neden hala koronavirüs korkusunun sürmesi, üçüncü olarak restoranların kapalı kaldığı süreç zarfında herkes evde yemek yapmayı öğrendi.

“Türkiye İngiltere sistemini uygulayabilir”

Şimdi pandemi sürecinden sonra restoranların %50’si açılabildi, diğer %50’si herhangi bir yardım görmedikleri için kapılarını açamadılar. Restoranların kapılarını açamaması takriben 1 milyon kayıtlı ve kayıtsız işsiz bıraktı. Bunlar evlerine ekmek götüremiyorlar. Bu nedenle şimdi Türkiye İngiltere modeline geçebilir; pazartesi, salı, çarşamba günleri restoranlarda yenilen yemeklerin ödemesinin %50’sini önümüzdeki 3 ay için devlet üstlenebilir. Böylece Türk milleti dışarıda yemek yemeye tekrar başlar ve bu da gastronomiye can simidi olur.”

#TAVAKVakfı #TürkiyeAvrupaEğitimveBilimselAraştırmalarVakfı #FarukŞen #gastronomi #gastronomiturizmi #ingilizmodeli  

 

 

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir