Röportaj: Hatice Ünal Bilen
Dardanel Şirketler Grubu bünyesinde Yunanistan Operasyonlarından Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi. Önen Gıda şirketinin de Genel Müdürü. 2016 yılından bu yana ailenin içinde. Demokratik, kolektif düşünmeyi teşvik eden ve eşitlikçi yönetim tarzıyla tanınıyor. Türkiye’de kadın istihdamına ağırlık veren en büyük şirketlerden Dardanel’de çalışmanın bir ayrıcalık olduğuna vurgu yapan Ayşe Önen Özoğuz, “Eğitim, finans ve teknolojiye daha fazla erişim sağlayarak, çeşitliliği ve kapsayıcılığı önceliklendirerek, mesleki gelişimi ve yükselmeyi teşvik ederek kadınlar için mevcut tabloyu çok daha iyileştirebiliriz” sözleriyle sektöre hem yol haritası hem de ilham oluyor…
Dardanel Şirketler Grubu olarak önümüzdeki dönemde de yeni kategoriler ve ürün portföyleriyle Türkiye’de yenilikçiliğin temsilcisi olmaya devam edeceklerini belirten Ayşe Önen Özoğuz ile grubun ev dışı tüketim rotasını, yurt içi ve yurt dışı büyüme odaklarını ve kadın istihdamı politikalarını konuştuk.
İlk olarak sizi tanıyabilir miyiz? Nasıl bir eğitim aldınız? Sonrasında profesyonel hayata hangi iş kollarında devam ettiniz?
ABD’de Babson College’da İşletme Bölümünde Ana Dal, Girişimcilik ve Pazarlama alanlarında çift yan dalda tamamladığım üniversite eğitimimin ardından aktif iş hayatına 2014 yılında Borusan Holding’de Stratejik Planlama ve İş Geliştirme üzerine yaptığım stajla başladım. 2015 yılında MEC Global’ın New York ofisinde medya planlama ve satın almadan sorumlu proje ekibinin bir parçası olarak görev aldım. 2016 yılından itibaren de Dardanel Grubu’ndayım. Dardanel’de ilk olarak su ürünleri satın alma departmanında çalıştım. Uzun bir süre bu görevi sürdürdükten sonra restoran zincirlerimizin operasyonunda çalışmaya başladım.
Şu anda şirketimizin Yunanistan Operasyonlarından Sorumlu Yönetim Kurulu Üyeliğini yürütüyor; sandviç, hazır yemek ve dondurulmuş deniz ürünlerimizin faaliyetini sürdüren Önen Gıda şirketinin Genel Müdürü olarak görev yapıyorum.
Profesyonel hayata satın alma/medya planlama/iş geliştirme alanlarında başlamanız kariyer sürecinizi nasıl şekillendirdi? Bu kararı verirken ne tür hedefler koydunuz kendinize?
Profesyonel hayatta sırasıyla edindiğim tüm farklı deneyimler bugün Dardanel Greece ve Önen Gıda şirketlerimizin operasyonlarını yönetmemde önemli katkılar sağlıyor. Dardanel’e ilk başladığım tarihten itibaren edindiğim en uzun deneyim olan su ürünleri satın alma görevimi mevcut rolümde hala sürdürüyorum. Yunanistan’da satın aldığımız şirketin dondurulmuş su ürünleri kategorisinde faaliyet göstermesi nedeniyle en büyük ve önemli alımımızın su ürünleri olduğunun altını çizmek isterim. İş geliştirme ve pazarlama alanlarında edindiğim tecrübelerim her iki organizasyonumuzda markalı büyüme, pazar payı, AR-GE ve inovasyonu önceliklendirme, katma değerli ve inovatif ürünler ile kategoriyi büyütme ve katma değerli ihracatı artırma gibi konulara odaklanmamı sağlıyor.
2022 yılı Dardanel Şirketler Grubu için nasıl geçti? 2023 yılı için neler hedefliyorsunuz?
2022 bizim için yeniliklerin ve istikrarlı büyümenin yılı oldu. Dardanel olarak pek çok ilke imza attığımız, yeni kategorilere girmeye, ürün çeşitliliğimizi artırmaya ve büyümeye devam ettiğimiz bir yıldı. 2022’de Ar-Ge yatırımlarımızı büyüttük, balık ve deniz ürünlerindeki uzmanlığımızı farklı kategorilerle zenginleştirdik. Sushida markamızla Türkiye’nin ilk yemeye hazır, paketli sushisini pazara sunduk. Dondurulmuş Deniz Ürünleri ailesini genişlettik. Tonlu hazır yemek kategorisini sebze ve bakliyat çeşitleri ile zenginleştirip, Kolay Pişir serimizle hiçbir ön hazırlık gerektirmeden 8 dakikada enfes deniz ürünlerini sofralara getirdik.
Çanakkale Boğazı’nda Gelibolu’da midye çiftliği kurduk ve midye hasat etmeye başladık. Bundan böyle sertifikalı olarak temin edilen midye dolmaları raflarda göreceksiniz. Jazzy markamızla pet food alanına adım attık. Yunanistan’ın köklü deniz ürünleri markası Kallimanis’i bünyemize kattık, ihracat coğrafyamızı genişlettik. Ekonomik tablolar açısından bakarsak, 2022 yılında satışlarımızı %154 artırdık. Dönem kârımız %432 oranında arttı.
Her zaman en öncelikli hedefimiz, Dardanel’in güçlü konumunu sağlıklı beslenme, yenilik, lezzet ve kalite eksenlerinde pekiştirmek. 2023’te yine balık ve deniz ürünlerinin faydalarını anlatarak tüketim alışkanlığını geliştirmek istiyoruz. Uzmanlığımızı inovatif yaklaşımımızla birleştirmeye ve yeni ürünler geliştirmeye devam edeceğiz. Farklı kategorilerde geliştirdiğimiz inovatif ürünlerle yeni tüketici grupları ile buluşacağız. 2023 yılı ihracat gücümüzü daha da artıracağımız, sektörümüz ve kurulduğumuz coğrafya için değer üretmeye devam edeceğimiz bir yıl olacak.
Ajandanızın şu anki ana gündem maddeleri neler?
Türkiye’nin balık ve deniz ürünleri uzmanı olarak çıktığımız yolda her gün kendimizi yenilemek hedefimiz var. Yalnızca yeni bir fikir, yeni bir ürün üretmek değil, aynı zamanda var olanı geliştirmek için de çalışıyoruz. Bu hedefimizi sürekli bir üst seviyeye taşırken en büyük dayanağımız üretim gücümüz, inovatif yaklaşımımız ve insan kaynağımız.
Kurulduğumuz günden bu yana ‘ilklerin markası’ olarak sektörümüzde fark oluşturan çalışmalara imza atmamızın ardında bitmeyen bir yatırım var. Son yıllarda iş süreçlerinden üretime kadar şirketimizin her noktasında Ar-Ge yatırımlarımızı önemli ölçüde artırdık. Bizi yeni kategorilerde, farklı ürünlerde ve konseptlerde görmeye devam edeceksiniz. Ayrıca bu yılın başında başlattığımız ve hızla geliştirmek üzere çalıştığımız ‘İyi Balık Sağlıklı Yaşam’ hareketimiz de önemli gündem maddelerimiz arasında yer alıyor.
En önemli büyüme adımlarınız neler?
Tüketici talep ve ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik ürün yatırımlarımız devam ediyor. Dünyadaki gastronomi trendlerini ve tüketicilerin beklentilerini yakından takip ediyoruz. Yükselişteki eğilimleri fark edip aksiyon alıyoruz. Önümüzdeki dönemde de bu yatırımlarımızın meyvelerini almaya devam edeceğiz. Yeni üretim hatlarına yönelik yatırımlarımız da gündemimizde. Edirne’nin Enez ve Çanakkale’nin Ezine ilçesinde, Gıda İhtisas ve Organize Sanayi Bölgesi’nde pek çok kişinin istihdam edileceği fabrika yatırımlarımız mevcut. Bunun yanı sıra Yunanistan’daki Kallimanis markamızı büyütürken Dardanel’in de ihracat coğrafyasını genişletiyoruz.
Yunanistan’a yönelik operasyonlarınızı biraz daha açabilir misiniz? Komşu ülke için yatırımlarınız, hedefleriniz neler?
Dardanel olarak 40 yıllık uzmanlığımızı, üretim ve pazarlamadaki deneyimimizi Kallimanis’in dondurulmuş deniz ürünleri kategorisindeki 65 yıllık tecrübesiyle birleştirdik. Dardanel ve Kallimanis’in sektörlerindeki toplam tecrübeleri 100 yılı aşıyor. Bu birleşme ile yeni ihracat pazarlarına açılmak için önemli bir adım atmış olduk.
Kallimanis’i satın alma sürecimiz, grubumuzun global yatırımları için önemli bir kırılma noktası oldu. Bu satın alma ile üretim kapasitemizi ve çeşitliliğimizi artırırken, ihracat coğrafyamızı da büyüteceğiz. Yunanistan ve Avrupa başta olmak üzere, yeni pazarlarla ihracat coğrafyamızı genişletmeyi ve dünyanın önde gelen balık ve deniz ürünleri markalarından biri olmayı hedefliyoruz.
Bunun yanı sıra Kallimanis’in dondurulmuş balık ve deniz ürünlerindeki uzmanlığını, kaliteli ürün geliştirme ve satışı konusundaki deneyimini Türkiye’ye taşıyarak özellikle ev dışı tüketim kanalında büyümemize katkısı olduğunu söyleyebilirim.
“Dardanel olarak gıda perakende sektöründe de faaliyet gösteriyoruz. 2011 yılında ülkemizin ilk balık ekmek ve deniz ürünleri restoran zinciri olan Dardenia’yı açtık. Dardenia, ‘fast casual’ diye adlandırdığımız, menüsünde sushi ürünlerinin de yer aldığı müşterinin daha uzun vakit geçirdiği, konsept bir restoran zinciri. Bunun yanı sıra 2021 yılında fast food balık ve deniz ürünleri deneyimi sunan I Love Fish’i faaliyete geçirdik. I Love Fish, balık ve deniz ürünlerini en ekonomik ve hızlı şekilde geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla hayata geçirdiğimiz sağlıklı fast food olarak adlandırdığımız zincirimiz. Dardenia ve I Love Fish ile bugün sekiz şubeye ulaştık. Dokuzuncu şubemizi de çok yakın zamanda açma çalışmalarımız devam ederken I Love Fish’i franchising vererek yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.”
Ev dışı tüketim pazarında ne kadar aktifsiniz?
Ev dışı tüketim kanalında ciddi atılımlarımız söz konusu. Balık ürünleri tüketimini artırmak üzere Ar-Ge ve iş geliştirme ekiplerimizle lezzetli ve kaliteli ürünler için projeler geliştiriyoruz. Ev dışı tüketim kanalları için yeni bir ürün portföyü oluşturarak, müşteri ziyaretlerimizi artırıyoruz. Kaliteli balık ve deniz ürünleri için bu kanalda da tercih edilen marka, tedarikçi olmayı hedefiyle çalışmalarımızı yürütüyoruz.
HoReCa boyu ton konserve ürünlerimiz dışında dondurulmuş deniz ürünleri kategorilerinde de HoReCa pazarına uygun ürünler sunuyoruz. Midye Tava, Kalamar Tava, Mezgit Pane gibi kaplamalı ürünler, Somon, Uskumru, Kalamar, Karides gibi natürel ürünler sunuyoruz. Midye Dolma ürünümüzü Dardanel Midye Çiftliği’nden elde edilen güvenilir sertifikalı midyelerimiz ile üretiyoruz. Ayrıca ön hazırlık istemeden hızlıca hazırlanabilecek ve farklı porsiyonlarda sunulabilecek soslu deniz mahsullü makarna çeşitlerimiz de mevcut. Deniz ürünleri doğru soslarla sunulduğunda çok daha lezzetli oluyor. Bunun için deniz ürünleri sosları serimizi de HoReCa kanalı için sunuyoruz. Hedefimiz, HoReCa kanalında kullanım olarak kolaylık sağlayacak katma değerli deniz ürünleri sunmak. 2023 yılı HoReCa sektörüne daha fazla odaklandığımız bir yıl oluyor.
Özellikle pandemi ve dijitalleşmeyle birlikte restorancılık nasıl bir dönüşüm yaşıyor? Bu süreçte marka olarak kendinizi ne şekilde konumlandırıyor ve gelişmelere entegre oluyorsunuz?
Pandemi süreci, tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de önemli değişimlere yol açtı. Tüm dünyada sosyal ve ekonomik anlamda ciddi dönüşümler yaşandı. Restorancılık sokağa çıkma yasakları ve zorunlu kapanmalardan dolayı çok zor günler geçirdi. Fakat bu süreçte online kanallardan sipariş oranları çok arttı, dijitalleşme sayesinde birçok restoran bu dönemi ayakta kalarak atlatabildi. Pandeminin etkisinin azalması ve normalleşme sürecinin başlaması ile restoranlara dönüş başladı. Bununla birlikte eve servis, gel-al gibi online kanallar yoluyla alınan siparişler de yoğun olarak devam ediyor. Dijitalleşme artık bu sektörün olmazsa olmazı. Bu süreçte biz de tüm müşterilerimize eve servis yapmaya devam ettik ve özellikle sosyal ve dijital mecralarda pazarlama iletişimlerimize ağırlık verdik. Tüketiciler deneyimledikleri yeni yemekleri, mekanları arkadaşlarıyla sosyal mecralarda paylaşmak istiyor. Biz de dijital dünyada çeşitli influencer çalışmaları yaparak bu trende ortak oluyoruz. Biz de tüketicilerimiz ile olan temas noktalarımızı sadece restoranlarımızda değil, onların olduğu her mecrada ve platformda yer alarak lezzetlerimizi ulaştırmak için çalışıyoruz.
Dijitalleşme, faaliyetlerinizi nasıl etkiledi?
Dijitalleşme süreci tüm markalarımız özelinde 2023’te önemli bir yer tutacak. Dijital dönüşüm kapsamında stratejilerimizi belirliyor, özellikle Dardenia ve I Love Fish tarafında dijitalleşmeye odaklanıyoruz. İlerleyen dönemde uygulama üzerinden tüketicilerimiz ile iletişimde olmak ve onlara yeni faydalar sağlamak üzere yeni bir CRM projesi üzerinde çalışıyoruz. Pandemi ile hayatımıza daha çok giren paket servis hizmeti, çevrimiçi yemek siparişi sektörünü büyüttü. Gelen her müşterinin davranışlarını takip edip onlara hem restoran içinde hem de paket serviste promosyonlar hazırlıyor, teklifler sunuyoruz. Offline ile online kanalları entegre ederek faaliyetlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz.
“Pandemi sağlığın hayatımızdaki önemini bize bir kez daha hatırlattı. Sağlıklı beslenme ve aktif yaşam en önemli konulardan biri oldu. Bizim sektörümüzde; doğal ve sağlıklı beslenme trendi, pandeminin çok öncesinde başlayan global bir trend. COVID-19 ile birlikte güçlü bağışıklık sistemi söyleminin artması, tüketicilerin sağlıklı ve doğal beslenme yöntemlerini daha fazla benimsemesini sağladı. Bu durum doğal protein ve yüksek Omega-3 kaynağı ton balığı ve deniz ürünlerine talebi arttırdı. Dünyanın neresine bakarsınız bakın, deniz ürünleri ve konserve ton balığı pazarında yükseliş söz konusu. Önümüzdeki dönemlerde bu eğilimin daha da büyüyeceğine inanıyoruz.”
Bu yılın gündeminde bahsetmek istediğiniz yeni projeler, kampanyalar, iş birlikleri var mı?
Dardanel olarak ton balığı ve deniz ürünlerinin beslenme alışkanlıklarında daha fazla yer alması ve bu konudaki farkındalığı artırmak amacıyla “İyi Balık, Sağlıklı Yaşam” hareketini hayata geçirdik. Türkiye’de balık tüketimi dünya ortalamasının çok altında. Dünyada yıllık balık tüketimi ortalama 18-21 kg aralığında iken, bu oran Türkiye’de 6 ile 8 kg arasında. Bu proje ile amacımız, Türkiye’deki balık tüketimini artırmak. “İyi Balık Sağlıklı Yaşam” söylemi tüm markalarımız ile destekliyor ve geliştirdiğimiz her bir projede çalışanlarımızdan tüketicilerimize kadar tüm paydaşlarımızın benimsemesini önemsiyoruz. Proje kapsamında ilk etapta farkındalığı artırmak için Türkiye çapında doktorlarla yüz yüze görüşmelere başladık. Bunun yanı sıra müşterilerimiz ile bilgilendirici toplantılar gerçekleştiriyor, iletişim çalışmalarımızda balık tüketiminin sağlığımız üzerindeki etkilerine dikkat çeken çalışmalar yapıyoruz.
Yılı hangi büyüme oranlarıyla kapatmayı öngörüyorsunuz? Önümüzdeki beş yılda grubun en önemli büyüme adımları neler olacak?
Son iki yıldır Ar-Ge ve inovasyon çalışmaları ile yeni üretim hattı yatırımlarına ağırlık vererek 30 milyon dolara ulaşan bir yatırım gerçekleştirdik. 2023 yılı itibariyle de Edirne’nin Enez ve Çanakkale’nin Ezine ilçesinde birçok kişinin istihdam edileceği fabrika yatırımlarına başladık. Edirne Enez’deki fabrikamızın 2024 yılının ilk yarısında faaliyete geçmesini planlıyor, akabinde de Ezine’de çalışmalara başlayacağız. Önümüzdeki 2 yılda 50 milyon dolarlık bir yatırım hedefliyoruz.
Dardanel Şirketler Grubu’nda kadın istihdamı ne durumda? Önümüzdeki dönem hedefleri neler?
Ülkemizde kadın istihdamına ağırlık veren en büyük şirketlerden biriyiz. Çanakkale markası olarak, bölgeyi kalkındırmak ve kadın iş gücünü ekonomiye kazandırmak için kadınların iş yaşamında daha aktif rol almasını destekliyoruz. Dardanel Grup olarak, 3 bine yakın kişiye istihdam sağlıyoruz. Kadın çalışan sayımız ise 2 bine yakın. Bu açıdan Türkiye’nin öncü şirketleri arasındayız, Çanakkale Bölgesi’nin de lideriyiz. Tüm grup içinde kadın çalışan oranımız %66. Orta ve üst yönetim kadrolarında ise kadın çalışan sayımız %28 seviyelerinde. İK politikalarımızı bu oranı daha da artırmak üzerine kurguluyoruz.
İş dünyasında kadın olmak üzerine neler söyleyebilirsiniz? Sektörünüzün hemcinslerinize sunduğu fırsatlar/ fırsat eşitsizlikler konusunda tespitleriniz ve tavsiyeleriniz neler olur?
Yetkinlik, donanım, azim ve yaratıcılıklarıyla kadınlar iş hayatında muazzam değer yaratıyor. Kadın istihdamının artmasını ve kadınların çalışma hayatına eşit katılımını destekleyen bir kurum olarak ekosistemimize öncülük ettiğimize inanıyorum. Eğitim, finans ve teknolojiye daha fazla erişim sağlayarak, çeşitliliği ve kapsayıcılığı önceliklendirerek, mesleki gelişimi ve yükselmeyi teşvik ederek kadınlar için mevcut tabloyu çok daha iyileştirebiliriz. Her şeyden önce eşit ve adil çalışma koşullarını egemen kılmalıyız, kadınları liderlik rollerini sürdürmeye teşvik edecek ortamları oluşturmalıyız, detay gibi görünse de açık iletişimi göz ardı etmemeliyiz. Kadınların birbirini desteklemesini ve güçlendirmesini de çok kıymetli buluyorum.
Biraz da sizi tanıyabilir miyiz? Bize işteki ve evdeki Ayşe Önen Özoğuz’u nasıl anlatırsınız?
Kişilik olarak olayları tartıp düşünerek hareket eden bir yapım var. Fevri ve düşünmeden alınan aksiyonları sevmediğimi söyleyebilirim. Gerçekçi bir yapıya sahibim. Giderek daha sabırlı bir kişilik olduğumu düşünüyorum. İş hayatının bana en büyük katkılarından biri, bu yönümü güçlendirmesi oldu. Yönetim tarzı olarak bir yöneticinin yapması gereken en önemli şeyin dinlemek olduğunu düşünüyorum. Her kim olursa dinlemek, olanları anlamanın ve doğru aksiyon almanın olmazsa olmazı. Demokratik, kolektif düşünmeyi teşvik eden ve eşitlikçi yönetim tarzlarını doğru buluyorum.
Bundan sonrası için planlarınız, hayalleriniz neler?
Dardanel olarak hedefimiz, sürdürebilir ve markalı olarak büyümek, global arenada faaliyet gösteren gıda firmalarının arasında yer almak. İhracatlarımızı 5 yıl içerisinde toplam ciromuzun %50’sine gelecek şekilde geliştirmek. Hem Dardanel hem de Kallimanis markalarımız ile konserve ve dondurulmuş deniz ürünleri kategorilerinde dünyanın sayılı şirketlerinden biri olmak. Aynı zamanda Türkiye’de balık ve deniz ürünleri tüketimini artırarak dünya tüketim seviyelerine çıkartmak. Yeni kategoriler ve ürün portföyleri oluşturarak ülkemizde yenilikçiliğin temsilcisi olmaya devam etmek diye özetleyebilirim.
#ayşeönenözoğuz #dardanelşirketlergrubu #YunanistanOperasyonlarındanSorumluYönetimKuruluÜyesi #ÖnenGıda #iştekadın #röportaj #işkadınıröportaj #kariyerröportaj #başarı #gastronomi
