Son zamanlarda basın organlarında ve sektör içinde sürekli geçen konuşmalarda kur farklarının oluşturduğu rekabet avantajı üzerine fikirler dönüyor. Bu konuda üretilen fikirlerin doğru ve yanlış yönlerini değerlendirmekte fayda var…
Tezer Öner
Kur makasının çok açılmış olması konusunda negatif ve pozitif algılar ve tartışmalar var. Öncelikle haber kanallarında geçen örneklere bakalım. Özellikle İngiltere ve kuzey ülkelerinden gelen misafirlerde ciddi bir artış olduğu bilgisi var. Bu çok normal. Çünkü İngiliz poundu karşısında Türk lirasının kur farkı çok ciddi ama diğer Avrupa ülkelerinde euro veya diğer dünya ülkelerinde Amerikan doları olarak bakınca bu makas çok dar. Haliyle de İngilizlere pahalı geliyor. Ancak biz diğer Avrupa ülkeleri için de çok ucuz durumdayız. Bundan dolayı Türkiye bir cazibe merkezi haline geldi mi gelmedi mi bu tartışılır.
TV haber kanallarında verilen bir örnek çok enteresandı. Mesela 2022 yazında bir İngiliz turist 1 pound ile 2 çay içerken bu sene 8 bardak çay içiyor gibi. Aynı oranda tüm masraflar ve yemek bedelleri de değişti. Geçen sene bir İngiliz yemeğe ödediği parayla bu sene 4 İngiliz’i doyurabiliyoruz.
O halde bu durumda olmak Türkiye için yararlı veya daha karlı oldu mu diye sormak gerekiyor. Çünkü bu algıyla bakarsak tüm dünyanın buraya yığılması gerekiyordu. Ancak Almanya’dan gelen bir aileyle konuştuğumuzda geçen sene Eur ile kiraladıkları apart motelin bu sene Eur ile 2,5 kat fazla fiyat istediğini yazdı. Yani sokaktaki enflasyonu sokakta yaşadılar ama sektör içinde gene aynı veya fazlası rakamlarla karşılaştılar. Bu da bizim fiyat/fayda politikasında çok da başarılı bir strateji uygulamadığımızı gösteriyor. Ayrıca turistik tesis doluluk oranlarına baktığımızda bu sene geçen seneye göre bazı yerlerde düşüş bile var.
Ucuz olmanın getirdiği handikapları saymak da lazım. Mesela gelen turist kalitesi istediğimiz düzeyde mi? Yani Türkiye’ye bırakacağı para miktarı yeterli mi? Bir turistin bırakması gereken miktardan çok daha azıyla tatilini geçirip dönmesi bize ucuz hizmet ettirip bedavadan tatil yapmasına mı sebep oluyor? Biz İngiltere’nin demografik yapısında nispeten ucuz yaşayan işçi ve düşük seviye beyaz yakalılarının tatil ülkesi olurken, zengin ve nitelikli hem de para harcamaya meraklı olanlar gene Güney Avrupa ülkelerini veya Uzakdoğu’yu tercih etmeye devam ediyor. Bu durumda sormamız gereken soru şu: Hem ucuz olup hem de nitelikli turisti neden ülkemize çekemiyoruz?
Cevaplardan biri demek ki ucuz olmak her şeyi çözmüyor. Bilinçli ve eğitimli işletmeciler, bilinçli halk, değişen sosyal-ekonomik şartların getirdiği güvenlik veya rahatlık algısının da aynı şekilde korunmuş olması gerekiyor. Ama demek ki o güveni veremiyoruz.
Yaşam standartlarının değişmesi veya ülkede ciddi miktarda sığınmacı barındırılmış olması acaba bu çekince sebeplerinden midir? Bu konuda bakanlığın Avrupa ülkelerinde çok ciddi kamuoyu araştırması yapması gerekiyor. Bugüne dek muhteşem denizimiz ve sahillerimiz özellikle Bodrum gibi yerlerde astronomik fiyatlı sahil işletmelerinin fazlasıyla mı işgaline uğradı? Artık denize girecek otel önü plajlardan başka bir alternatifimiz mi kalmadı? Bu durumda acaba deniz, güneş ve tarih gezmesine gelen misafirlere alternatifsiz ve dar alanlar mı kaldı?
Mesela Mayorka da İngiliz turist cenneti. Hala da öyle… Ama orada bir araba kiralayıp (ki çok ucuza kiralanıyor) tüm adanın plajlarını gezerek her yerde ücretli veya ücretsiz denize girebilme şansı var. Hem de her plajda. Ücretsiz iki plaj olup kalan onlarcası işletmelerde değil. Bir işletme olsa bile o plajda yarı yarıya ücretsiz alan bırakmak zorunda olduğu gibi işletmenin bulunduğu alan içerisinde de şezlong ve şemsiye istemediğinizde sizden para alamıyorlar.
Turizm çok geniş parametreleri olan değişkenlerinin her birinin farklı etkileri olduğu derin çalışmaların yapılmasını gerektiren bir sektör. Deneyimli bir turizm bakanımız var. Bu konuları mutlaka günün şartlarına göre formüllerle çözecektir. Kalan kısıtlı zamanı iyi değerlendirip hedeflere varabileceğimizden umutlu olarak saygılar sunuyorum.
#tezeröner #turizm #kurmakası #turizmekonomi #kur #turist #nitelikliturist
