Bu sene çok enteresan bir sezon yaşıyoruz. Seçimler bitti ve ekonomik kararlar arka arkaya alınmaya ve fiyat artışları yaşanmaya devam ediyor. Haliyle fiyat düzenlemelerindeki söz konusu bu süreklilik, turizmde de kafaların karışmasına sebebiyet veriyor…
Örnek birkaç belde inceledim ve değişik sonuçlara vardım. Bu sonuçları toparladığım zaman istikrarın bu yaz sezonu için ciddi düzeyde bozulduğu ortaya çıktı. Öncelikle dengeler bozuldu. Örnek olarak Erdek, Bodrum ve Datça temel olmak üzere birkaç yerden de bilgi toplayarak örneklemeler yaptım.
Mesela bayram tatilinin kısmi olarak uzun tutulmasının yanı sıra Bodrum ve diğer beldelerdeki yoğun yerli turist akışı önce herkeste iyimser bir hava oluşturdu. Hepimiz fiyat artışlarına rağmen hareketli bir sezon olacak inancındaydık. Ancak arka arkaya gelen fiyat düzenlemeleri sonucunda turistik tesis işletmecilerinin biraz da gelecek marjı koyarak belirledikleri fiyatlar, maalesef hem iç hem de dış turizm müşterisine çok fazla geldi. Misal, Almanya’da yaşayan ve yakın dostum olan bir Türk aileyle telefonda konuşurken ne zaman geliyorsunuz diye sorduğumda şok bir cevap aldım. “Tezer bu sene gelmiyoruz. Geçen sene Bozcaada’da bir hafta için verdiğimiz ücret 600 EUR idi. Bu sene gene arayıp aynı yeri sorduk ve 1600 EUR dediler. Bu paraya Bali’de her şey dahil uçak biletleriyle beraber tatil yapabiliyorum.” Yani enflasyon ve diğer tüm etkenleri koysanız bile EUR bazında bu kadar artış kabul edilebilir bir rakam değil dedi. Haklı, ben olsam ben de aynı paraya Bali’yi hem de her şey dahil olarak tercih edebilirim.
İşletmeciler bayramın kalabalık ve yoğun talebini görünce ve biraz da işi abartınca fiyatlar işin içinden çıkılmaz duruma geldi. Önce bayram sonrası müşteriler elini ayağını ciddi olarak çekti. Erdek’te yoğunluk %40’lara geriledi. Sonra kampanyalar ve son dakika reklamları boy göstermeye başladı. Bodrum’da 5000 – 6000 TL oda/tek kişi fiyatı 2000 TL’ye bile indi. Erdek de aynı furyayla durumu toparlamaya çalıştı. Ama şu an temmuz ayının son günü ve maalesef her yerde boş tabelaları mevcut. 5 gece fiyatına 7 gece veya ciddi iskontolar söz konusu. Ama ben bu sene iç turizmin erken bittiğini düşünüyorum. Bu oranlarla sağlıklı bir turizm gelirinden söz etmemiz mümkün değil.
Belde içinde kendi benzer işletmelerin arasında da çelişkiler oluştu. Mesela bir “beach” iki şezlong ve bir şemsiyeyi 100 TL’ye kiralarken benzeri işletme aralarında sadece birkaç yüz metre varken kişi başına 250 TL istemekte. Keza yeme içme bedelleri de aynı dalgalanmayı yaşıyor. Hatta oto kiralama firmaları daha temmuz bitmeden inanılmaz kampanyalara başladı.
Bu kadar çeşitlilik ve dengesiz fiyat politikaları özellikle bir yerle anlaştıktan sonra daha ucuz alternatifini bulan turistte memnuniyetsizlik oluşturuyor. Sözleşmesinden veya rezervasyonundan vazgeçmek istiyor. İptal için uğraşıyor. Turizm gelirindeki eksilmenin getirdiği kötü servis, eksik personel sayısı veya asık suratlı işletmecileri veya müdürleri hiç saymıyorum bile. Maliyetleri kestirememenin cezasını sektör şu anda ödemekle meşgul. Düşük tutanlar zarar ettim diye kıvranırken aşırı marj yükleyenler de müşteri bulamama sıkıntısıyla uğraşıyor.
Turistler memnun mu peki? Kesinlikle hayır. Bir kere irrite olmuş durumdalar. Kimsenin fiyatına inanmıyorlar. Bu da sürekli tatil planını erteleme getiriyor. İki hafta daha beklersek fiyatlar daha da iner mantığı işliyor şu anda. Sonbaharda gidersek çok ucuza tatil yaparız. Acaba gidebilecek miyiz kısmı da çok yüksek bir oranda. Çünkü gerçekten bütçeler daraldı. Ama bu artışlar yabancılarda veya yurt dışından gelen Türklerde bile tepkiye yol açmış durumda.
Ekonomide stabil bir pazar ve istikrarlı bir yönetimin ihtiyacını turizm sektörü direkt yaşıyor şu anda. Dilerim bu konudaki istikrarlı yönetim ve piyasa faktörlerinin doğal akışına dönmesi kısa zamanda mümkün olur. Bu yeni ekonomi yönetiminin başarılı olmasını bu yüzden hepimiz canı gönülden istiyoruz. Yoksa kapanan işletmeleri duymaya başlamamız işten bile değil.
Sağlık, mutluluk ve huzurlu kazançlara olan özlemimle güzel bir ağustos diliyorum.
#tezeröner #turizm #fiyat #tatil #seyahat #artış #ekonomi #yönetim #enflasyon #yaz #2023 #istikrar
